Wat is eigenlijk normaal?

Op een of andere manier proberen wij in ons leven normaal te doen. In in de opvoeding krijgen we dit ook vaak mee. Ouders denken hun kinderen op het rechte spoor te houden als ze normaal kunnen zijn en niet buiten de lijntjes kleuren. Maar soms heb ik het idee dat we te ver doorschieten. Wat is eigenlijk normaal? En waarom willen we zo graag normaal doen?

Volgens Van Dale is normaal ‘volgens de regel’. Er gelden wetten en regels en daar moeten we ons allemaal aan houden. Maar naast de geschreven wetten en regels zijn er ook heel veel ongeschreven wetten en regels. En ook daar willen we ons ook aan houden. Maar waarom? En wie heeft die regels bepaald?

Een paar onzinnige regels

Als iemand mij op 5 januari een gelukkig 2020 toewenst, dan is dat vaak met de toevoeging “het mag nog net”. Hoezo “het mag nog net”? Van wie dan? Als ik op 20 april iemand een gelukkig 2020 wil wensen, wordt ik vreemd aangekeken en zelfs uitgelachen. Waarom kan dat niet? En wie bepaalt dat?

Mijn voortuin heb ik volgepland met bodembedekkers. Eerst heb ik met veel moeite alle onkruid dat gratis groeit verwijderd, om vervolgens voor veel geld bodembedekkers te kopen. Maar heel erg bodem bedekken doen ze nog niet, dus regelmatig ben ik nog bezig met het verwijderen van onkruid. Als ik iets te lang niets doe aan mijn voortuin, dan schaam ik me zelfs een beetje voor alle onkruid. Maar tijdens dat onkruid plukken vraag ik me regelmatig af wie nu bedacht heeft dat onkruid lelijk is en uit mijn tuin moet? En waarom doe ik zo hard mijn best om aan die ongeschreven regel te voldoen?   

Voldoen aan normaal klinkt heel goed. En je kinderen in jouw ogen normaal opvoeden, daar is op zich niets mis mee. Besef dat normaal vaak wordt gezien als een standaard waarbinnen het safe is. Maar kun je daarbinnen jezelf te zijn? Ik heb zo mijn twijfels bij het ‘normale kader’ en denk dat het zelfs schadelijk kan zijn. Ik geef 3 voorbeelden van veel voorkomende schadelijke, belemmerende opvattingen.

1. Doe maar normaal dan doe je al gek genoeg

Deze typisch Nederlandse uitdrukking heb je vast vaker, zo niet te vaak gehoord. Er zit een bepaald oordeel in verscholen. Wat gewoon is, wordt bepaald door regels in de opvoeding en cultuur. Je komt in een keurslijf waarin jij je aanpast en niet volledig jezelf kunt zijn. Je eigenheid en originaliteit versmelten met die van de groep of maatschappij. Hierdoor leef je niet vanuit jezelf maar vanuit de omgeving met de door anderen bedachte regels. Je mag wel een beetje, maar niet al te gek zijn.

2. Doe toch is normaal

Deze zin geeft afkeuring weer. Wat jij laat zien in je gedrag, is niet gewenst en acceptabel. Je wordt geacht je aan te passen aan de algemeen geldende norm voor wat normaal is. Er wordt gesuggereerd dat jij je aanstelt en geneigd bent tot gekte. Jij bent verkeerd als je afwijkt van de geldende norm van de groep.

3. Wij zijn toch maar hele gewone en normale mensen

Een uitspraak die je klein houdt. Er wordt heel wat vergeleken met – en gekeken naar anderen. Je moet jezelf niet boven anderen zetten, sterker nog, anderen zijn beter dan jij. Jij mag jezelf met jouw gedrag niet buiten of boven de groep plaatsen. Het is not done als je zegt dat je iets goed kunt want dan heb je kapsones en ben je arrogant. Je mag je hoofd niet boven het maaiveld uitsteken. Je kunt je maar beter vooral gedeisd houden, dan ben je tenminste normaal en val je niet op. Met deze valse overtuiging hou je mensen klein en zullen ze niet zo snel durven uit te stappen.

Jij bent normaal

Jij bent een uniek persoon met eigen karaktereigenschappen, talenten, wensen, voorkeuren en behoeften. Een leven vanuit de angst om afgewezen of veroordeeld te worden, werkt belemmerend voor je ontplooiing en ontwikkeling. De bedoeling van jouw bestaan is dat jij wordt zoals jij bent en niet zoals de wereld wilt dat jij bent.

Deze maatschappij is psychisch gestoord omdat het volledig over de menselijke noden heen walst

Gabor Maté

Gabor Maté, een Canadese arts vertelde in een interview naar aanleiding van zijn boek: De mens heeft haar noden zoals betekenis, verbinding, erkenning, erbij horen en jezelf overstijgen. Maar de maatschappij walst over deze noden heen. Dat is, ook al klinkt het dramatisch, wat het gestoord maakt. Als iemand in deze maatschappij aan de norm voldoet, conformeert zij zich aan een psychisch gestoorde standaard. Deze norm beïnvloedt mensen in negatieve zin en dat is niet normaal.

Het wordt tijd dat we dit gaan omdraaien en we onszelf weer verantwoordelijk maken voor ons leven in plaats van dat de omgeving en maatschappij bepaalt?

Jijzelf bent jouw eigen normaal. Jij mag in jouw leven je eigen zelf ontdekken en ontwikkelen met alles wat jij belangrijk vind. Neem de ruimte en de tijd om met vallen en opstaan te zoeken, ontdekken, toetsen en uit te leven. Doe maar eens gek, dan wordt je normaal genoeg.